De uitbraak van het coronavirus in Nederland kwam als een donderslag bij heldere hemel. Van business as usual is niet langer sprake en bedrijven zijn gedwongen om op een andere manier te denken. Inmiddels maakt de wereldwijde economie zich op voor de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog. Ook de procesindustrie ziet de omzet en het aantal orders dalen en stelt investeringen noodgedwongen uit. Toch zorgt de coronacrisis niet alleen voor kommer en kwel. Bedrijven zijn efficiënter en creatiever geworden en vinden meer dan ooit hun weg in chatten, mailen en videobellen. Dat blijkt uit een onlangs gehouden onderzoek onder leden van de Machevo & Bulk Vereniging, het netwerk voor bedrijven die leveren aan de procesindustrie.
“De crisissfeer was in het begin prominent aanwezig, maar al snel zag je de omschakeling naar ‘wat kan nog wel?”, zegt Perry Verberne, voorzitter van de Machevo & Bulk Vereniging en directeur van Van Beek Schroeftransport. Hij vindt dat bedrijven niet in een ‘corona-excuus-fase’ moeten komen, maar meer dan ooit toekomstbewust moeten worden en zorgen voor een bepaalde flexibiliteit: “Niemand kan de toekomst voorspellen. Wel kun je een organisatie zo neerzetten, dat je klappen nóg beter kan opvangen en tijdens een crisis kan meebewegen.”
Kleine economische terugval
De resultaten uit het onderzoek vertonen veel overeenkomsten. Volgens Verberne zitten veel leden van de Machevo & Bulk Vereniging in hetzelfde schuitje en sluit men een kleine economische terugval op de langere termijn niet uit. Zo toont het onderzoek aan dat ruim 78 procent van de respondenten het aantal nieuwe orders als gevolg van de coronacrisis heeft zien dalen. Hoewel zo’n 83 procent van de Machevo-leden een omzetdaling door de coronacrisis ervaart, laat 40 procent weten dat de crisis geen directe gevolgen heeft voor investeringen. Reden hiervoor zou kunnen zijn dat in tegenstelling tot de door de coronamaatregelen zwaar getroffen evenementenbranche en horeca, er altijd vraag blijft naar producten uit de procesindustrie. Denk dan onder meer aan de food-, chemische – en farmaceutische industrie, die veelal net als Van Beek Schroeftransport door een goed gevulde orderportefeuille voorlopig nog het hoofd boven water kunnen houden.
“De coronacrisis kent meer vragen, dan antwoorden. We leven van dag tot dag en reageren op wat er om ons heen gebeurt. De markt wordt opgeschud, er is vraaguitval, supply chains komen tot stilstand, broekriemen worden strak aangetrokken en de toekomst is nog nooit zo onzeker geweest. Het is een realistisch scenario, dat we op economisch gebied, verschuivingen gaan zien. Ook de procesindustrie zal dit gaan ondervinden. Er zullen zeker nieuwe vragen voor producten gaan ontstaan, maar over kansen en bedreigingen valt nu nog niks te zeggen. We zitten middenin de crisis en we weten eigenlijk nog helemaal niet waar we nu eigenlijk precies in staan”, stelt Verberne.
Volwaardig alternatief
Volgens de voorzitter is communicatie dan ook nog nooit zó belangrijk geweest als nu. Het coronavirus heeft volgens hem ervoor gezorgd, dat digitale communicatie op een noodgedwongen, razendsnelle manier er wereldwijd doorheen is geduwd. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 93 procent van de leden inmiddels actief gebruik maakt van online tools, zoals Microsoft Teams, Skype en Zoom. Zeker 76 procent geeft aan hier ook na de coronacrisis intensiever dan voorheen gebruik van te blijven maken. Ook Verberne ervaart eenzelfde verandering binnen zijn bedrijf: “De drempel voor het organiseren van online meetings is lager geworden, het is nu een volwaardig alternatief. Inhoudelijke meetings gaan prima via een video call, maar commerciële meetings en kennismakingsgesprekken gaan face-to-face toch echt een stuk beter.”
‘Wat houdt corona voor ons bedrijf in?’
De anderhalve meter-samenleving en het veelbesproken ‘nieuwe normaal’ vragen een andere manier van denken en doen. Carlos Ooijen, vicevoorzitter van de Machevo & Bulk Vereniging en al-gemeen-directeur van VDL Industrial Products, vindt het om die reden belangrijk dat bedrijven zichzelf de vraag stellen: ‘Wat houdt corona voor ons bedrijf in en hoe kunnen we hier het best op anticiperen?’ Bij het ontbreken van een goed plan is de kans volgens hem groot, dat medewerkers minder effectief aan het werk kunnen zijn. Ze zullen zichzelf namelijk steeds moeten afvragen hoe ze aan alle coronamaatregelen kunnen voldoen.
“Binnen de gehele VDL Groep hebben we hier snel op geacteerd, plannen ontwikkeld en onze medewerkers hierin wegwijs gemaakt. Wat tijdens de coronacrisis voorop staat, is de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Die moet gewaarborgd blijven. Bedrijven moeten zich afvragen ‘hoe houd ik mijn mensen op de juiste manier aan het werk?’ Of het nu gaat om gedragingen op de fabrieksvloer of klantenbezoeken: er is continu sprake van een andere werkwijze en die moet efficiënt blijven.”
Ook Ooijen herkent knelpunten die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen waar ook VDL Industrial Products mee kampt. Zo liepen veel projecten vast, doordat installateurs eindklanten niet konden of mochten bezoeken. Hierdoor was het niet mogelijk om offertes en projecten verder uit te werken. “De rem zat er dus in de procesindustrie behoorlijk op, maar inmiddels is er weer meer mogelijk. De industrie maakt nu een inhaalslag, al is er zeker nog sprake van een vertraging.” Toch is de vicevoorzitter positief verbaasd, dat 40 procent van de respondenten aangeeft dat de coronacrisis geen gevolgen heeft voor hun investeringen: “Dat is opvallend. Ik hoor andere berichten bij andere bedrijven. Ik had echt verwacht dat veel minder leden zouden zeggen, dat de coronacrisis geen gevolgen zou hebben. Zelf dacht ik meer aan 20 procent.”
België
Onze zuiderburen kregen, anders dan in Nederland, te maken met een volledige lockdown. Veel bedrijven legden het werk neer en niemand was meer welkom. Yves Willems, penningmeester van de Machevo & Bulk Vereniging en eigenaar van het Belgische Optyl, ervoer het als een surrealistische periode. “Het is de eerste keer dat ik bewust heb meegemaakt, dat iets een grens is. Anders dan een fysieke lijn op een landkaart. Als je niet beschikte over de juiste papieren mocht je de grens niet over. Het was zelfs moeilijker om terug België in te zien komen.”
Blijvertje
Volgens Willems hangt er een negatieve klank aan de onderzoeksresultaten. Of het nu gaat om orders, omzet, investeringen, klantenbezoeken, import of export: bijna alle bedrijfsfacetten zijn blootgesteld aan de grillen van de coronacrisis. “Het enige positieve is de digitale context, het digitaal communiceren. Meetings zijn hierdoor korter en efficiënter geworden. Dat is een blijvertje hoor.” Ook zouden lokale- en nationale leveranciers volgens hem zomaar eens een grotere rol kunnen gaan spelen. Zeker als ruim 72 procent van de respondenten aangeeft door de coronacrisis te kampen met toenemende import- en exportproblemen. “Door de coronacrisis is het lokale en nationale een opgelegde keuze geworden. Veel bedrijven denken nu: ‘Welke lokale partij kan dit ook leveren?’ Ook dit zou zomaar eens een blijvertje kunnen zijn. Bedrijven móeten anders gaan denken. Je moet het aanpakken, doe je dat niet dan ben je verloren. Zorg voor een volledige reserve, zodat je tijdens een crisis kunt blijven acteren.”
