Tekst: Leendert van der Ent | Fotografie: UE Systems
Ultrasone monitoring gekoppeld aan automatische smering maakt pro-actief onderhoud mogelijk. Dit bespaart tijd en geld en vermindert uitval. Ultrasone sensoriek is ook te gebruiken om andere draaiende assets, zoals afsluiters en condenspotten, te monitoren. Dat maakt de techniek steeds populairder.
Tekst: Leendert van der Ent | Fotografie: UE Systems
De markt voor ultrasone sensoren groeit hard, merkt Peter Boon. Hij is Regiomanager Benelux bij het Amerikaanse UE Systems. “Wij hebben er een grote klant bijgekregen die veel bestelt. En ik merk dat collega-bedrijven het ook druk hebben. Hoe dat komt? Omdat bedrijven meer mogelijkheden van ultrasone sensoriek benutten.”
“Het voordeel is dat de techniek zeer gevoelig is, zodat reageren op zeer kleine veranderingen mogelijk wordt”Peter Boon, UE Systems
Dat vergt enige uitleg. De basis van akoestische sensoren ligt in lekdetectie van leidingsystemen. Het hoorbare spectrum wordt benut voor het monitoren van ondergrondse leidingen, terwijl het ultrasone spectrum (20-100 kHz) wordt gebruikt om bovengrondse leidingen voor onder andere vloeistoffen, stoom en gassen in de gaten te houden.
“Bij ultrasoon gaat het om een zwak signaal dat de Δ T in dB weergeeft”, legt Boon uit. “Je meet het ultrageluid van de wervelingen die bij lekkage ontstaan. Vanwege dat zwakke signaal is fysiek contact tussen sensor en leiding noodzakelijk. Maar het voordeel is, dat de techniek zeer gevoelig is, zodat reageren op zeer kleine veranderingen mogelijk wordt. En als je dan de software hebt om precies op de juiste minuscule signalen uit te filteren, dan kun je zeer nauwkeurig monitoren.”
Door de juiste signalen uit te filteren zijn toepassingen zoals het monitoren van lagersmering en conditiebewaking van die lagers mogelijk. Conditiebewaking kan al vanaf 1 rpm, maar voor smering van lagers met rollende elementen is meer dan 100 rpm nodig. Bij interne lekdetectie op afsluiters is ultrasoon ook op zijn plek – ook daar is turbulentie ultrasoon meetbaar.
Tot slot zijn er de condenspotten in de stoomsystemen (op de leiding, niet door de isolatie heen!). Een condenspot is te beschouwen als een zelfstandig opererende afsluiter, die het condensaat ‘vangt’ en snel weer afvoert om de hoeveelheid condensaat te minimaliseren en de stoom in de leiding te houden.
“In een online bewakingssysteem kun je je lagers op afstand monitoren”Peter Boon, UE Systems
Vooral de combinatie van ultrasone sensoriek en online smering is erg interessant voor gebruikers, omdat het simpel en effectief op mensuren bespaart. Dat laatste is erg belangrijk in een tijd waarin technici moeilijk te vinden zijn.
“In een online bewakingssysteem kun je je lagers op afstand monitoren”, zegt Boon. “Een stijging van 8 dB boven het baseline-niveau in een lager betekent, dat het commando kan worden gegeven om automatisch te smeren. Bij 16 dB treedt schade op, maar dat ben je zo dus altijd voor.” Tijdens het smeren loopt de ultrasone meting realtime door. Het toedienen van vet stopt vanzelf als het baseline-geluidsniveau weer is bereikt.
“Het resultaat van koppeling van smering aan monitoring is tijdige en correcte smering, waardoor assets langer meegaan en minder uitval optreedt”, zegt Boon. “Een case van een groot Amerikaans bedrijf geeft aan dat 30% minder vet wordt verbruikt, 65% minder langdurige uitval plaatsvindt, terwijl er 95% minder mensuren nodig zijn voor de betreffende functies.”
De volgende stap komt binnenkort op de markt: een upgrade van het systeem dat helemaal autonoom werkt. “De operator hoeft dan zelfs geen autorisatie voor het smeren meer te geven”, merkt Boon op. Nu al zijn er apps die op basis van foto’s van de praktijksituatie, gekoppeld aan de meetgegevens, een kostenanalyse van energieverlies, onderhoud en reparatie mogelijk maken.
“De veelzijdigheid van ultrasone sensoriek verklaart de huidige populariteit”, vat Boon samen. “Met trillingsanalyse kun je echte diepte-analyses op lagers en andere ‘rotating assets’ uitvoeren. Je zou dat kunnen vergelijken met wat een medisch specialist doet. Ultrasone technologie is in die vergelijking meer de huisarts die in de eerste lijn de vinger aan de pols houdt op het hele proces.”
“Automatische smering betekent 30% minder vet, 65% minder uitval en 95% minder mensuren”Peter Boon, UE Systems
Een bekende curve in de maintenance is de D-I-P-F-curve. “Die gaat van Design naar Installation, Potential Failure en uiteindelijk Failure”, vertelt Boon. “Het is daarbij de kunst om door vroegtijdig onderhoud tegen optimale kosten zo ver mogelijk van Failure weg te blijven. Om dat te voorkomen, kan correctief onderhoud ‘Preventief’ of ‘Predictief’ plaatsvinden. Nog beter is het, om op de grens van ‘Proactief’ en ‘Predictief’ in te grijpen: op het moment dat de curve naar beneden begint af te buigen.”
Dat is de kant die bedrijven met hun nieuwste software opgaan: ingrijpen op het juiste moment als verandering wordt gemeten. Boon “Ultrasone technologie maakt die stap mogelijk. Wij doen dat met het ‘OnTrak’ systeem dat communiceert met het UE Insights platform. Via Modbus is die overigens ook aan andere systemen te koppelen. Zo kun je smart loops in het onderhoud gaan aansturen.” ●
