Tekst: Leendert van der Ent | Fotografie: Tata Steel
Wat voor schaken geldt, geldt ook voor de industrie: kunstmatige intelligentie wordt onmisbaar, maar gaat mensen niet vervangen. AI voorspellingen kunnen de efficiëntie van productieprocessen en onderhoud sterk verhogen, zo bleek tijdens het webinar dat Tata Steel organiseerde ter gelegenheid van het Tata Steel schaaktoernooi 2022.
Tekst: Leendert van der Ent | Fotografie: Tata Steel
In 2017 werd kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence, AI) geïntroduceerd in de schaakwereld. Het kwam, het zag, en het overwon, verpletterend zelfs. Het zelflerende systeem van Google DeepMind, AlphaZero, legde een onconventionele, zeer aanvallende speelstijl aan de dag. Het spotte met wetten en regels uit de schaaktraditie.
En het maakte duidelijk dat mensen voortaan nul kans hadden om te winnen. Slechts tien demopartijen met het op een diep neuraal netwerk gebaseerde systeem volstonden om de schaaktop te overtuigen. Training en strategie werden daarna voor altijd anders. Analyse van AI is hierbij de leidraad. Zo werd de schaakwereld het petrischaaltje voor alle toepassingen van AI.
Schaakgrootmeester en coach van ‘s werelds beste schaker Manus Carlsen, Peter Heine Nielsen: “De AI maakte gebruik van het bord alsof er aliens aan het werk waren. Ik zou het niet geloofd hebben als ik het niet zelf had gezien. Opeens konden we op een hoger niveau over schaken denken.
Er volgde meteen een ‘wapenwedloop’ tussen schakers om hier zo snel mogelijk van te leren.” Sommige schakers, zoals Nielsen, vonden de ontwikkeling fantastisch. Anderen waren minder enthousiast, maar moesten er ook wat mee.
“AI brengt volstrekt verrassende oplossingen in beeld”Menno van der Winden, General Manager Advanced Analytics bij Tata Steel
Waarom is dit relevant voor industriële processen en voor maintenance? Omdat AI op de industrie dezelfde impact zal hebben als op schaken, meent Max Welling. Hij is Research Chair in Machine Learning aan de UvA en Distinguished Scientist bij Microsoft: “En AI gaat ook zijn stempel drukken op het milieu, chemie, biologie en het leven in het algemeen.
Met AI kunnen we bijvoorbeeld op termijn compleet nieuwe, veel duurzamere moleculen en materialen ontwerpen.” Menno van der Winden, General Manager Advanced Analytics bij Tata Steel: “AI brengt volstrekt verrassende oplossingen in beeld, waaraan je vanuit ervaring nooit zou denken. Dat maakt het opwindend.” Welling: “Juist dat creatieve aspect zorgt voor die onverwachte overeenkomst tussen schaken en staal produceren.” Het domein waarin iemand actief is maakt namelijk niet uit; de manier waarop AI de manier van werken kan verbeteren is min of meer hetzelfde.
Van der Winden geeft aan hoe Tata Steel AI toepast: “Het draait er bij ons om staalproducten van zo hoog mogelijke kwaliteit te maken met zo weinig mogelijk energie en een zo laag mogelijke CO2-uitstoot. Dat zijn we al honderden jaren aan het verfijnen en doorontwikkelen.” AI blijkt hierin toch nog ongedachte verbeteringen te kunnen brengen.
Bij Tata Steel gaat het om twee terreinen: proces en maintenance. Het eerste betreft optimalisatie van de procescondities in de hoogoven: positie, druk, temperatuur en dergelijke. Van der Winden: “We zetten AI in om het gedrag in de hoogoven beter te kunnen voorspellen, om het proces zo beheerst en stabiel mogelijk te krijgen. AI maakt de mogelijkheden daarvoor eindeloos. We hebben er al kostenbesparingen en lagere uitstoot mee bereikt.”
Ook bij maintenance gaat het om voorspellen. Vander Winden: “AI helpt beter voorspellen wanneer het systeem uit de specificaties dreigt te lopen of zal falen. Nul productafkeur en minimale downtime komen binnen bereik. Beide terreinen dragen bij aan hetzelfde doel: optimale efficiëntie.”
“Nul productafkeur en minimale downtime komen binnen bereik”Menno van der Winden, Tata Steel
Van der Winden vertelt dat Tata Steel IJmuiden in het begin de nadruk vooral op goede modellen legde. “Die zijn belangrijk, maar succes hangt ook af van twee andere factoren. Alles staat of valt met de kwaliteit van de data die je modellen in gaat. Daarnaast is training van de operators essentieel. Met AI denken veel mensen misschien dat de computer ‘het overneemt’, maar het blijft grotendeels mensenwerk.
Welling: “Mensen niet langer nodig? Alles wijst in de tegenovergestelde richting. AI doet suggesties waar bedrijven hun voordeel mee kunnen doen. Daarin hebben we een leerproces doorgemaakt. Om de uitkomsten correct te implementeren, moeten de mensen die ermee werken de basisbeginselen van kunstmatige intelligentie begrijpen, zodat ze hun gedrag kunnen aanpassen. Nu de instrumenten weer veranderen, hebben mensen nieuwe vaardigheden nodig. Als de input door menselijke inbreng niet goed is, kan AI tot hele foute uitkomsten leiden – denk aan de Toeslagenaffaire. Daartegenover staat dat de ‘intuïtie’ van AI beter is dan die van onszelf. De afweging daarover is cruciaal.”
Het is voor Tata Steel belangrijk om de drie essentiële ingrediënten voor het benutten van AI – datakwaliteit, modellering en training van het personeel – in de vingers te krijgen. Want ga er maar van uit dat wat voor het schaken geldt, ook voor de industrie gaat gelden: “Als je AI niet benut, dan kun je je menselijke concurrenten niet verslaan”, aldus Peter Heine Nielsen. ●
________________________________________________
Dit artikel is gebaseerd op het webinar The Game Changer op 21 januari 2022, ter gelegenheid van het Tata Steel schaaktoernooi 2022.
Natasha Regan schreef het boek ‘The Game Changer’ over de introductie van AI in het schaken.
