Tekst: Ingeborg Abendanon
NEN lanceert in 2023 een 2.0-versie van de Safety Culture Ladder. Met deze beoordelingsmethode kunnen bedrijven het veiligheidsbewustzijn en het bewust veilig handelen in hun organisatie meten en verbeteren.
Tekst: Ingeborg Abendanon
Wat in 2012 begon als de Veiligheidsladder is uitgegroeid tot een gerenommeerde methodiek waarmee bedrijven in binnen- én buitenland werken aan de veiligheid en gezondheid van hun medewerkers. Jeannette Hofman-Züter is als senior projectmanager bij NEN verantwoordelijk voor de Safety Culture Ladder.
Dit jaar staat voor haar en haar collega’s voor een groot deel in het teken van de lancering van de vernieuwde Safety Culture Ladder (SCL 2.0). Ze vertelt over de drie belangrijkste punten die in de vernieuwde SCL worden geoptimaliseerd.
Hofman-Züter: “Allereerst wordt de ‘taal’ anders: meer algemeen en minder gericht op een specifieke sector. Zo wordt de Safety Culture Ladder herkenbaar voor iedereen. Omdat we merken dat sommige sectoren behoefte hebben aan een vertaalslag voor hun specifieke situatie, werken we aan een toelichting. Dit wordt een groeidocument dat de komende jaren aangevuld wordt met uitleg en voorbeelden. Het tweede punt is dat we meer ingaan op het belang van integrale veiligheid. In de nieuwe versie leggen we beter uit dat V&G – Veiligheid en Gezondheid – breder is dan alleen Arbo-veiligheid. Ook psychosociale veiligheid, welzijn en integriteit zijn een onderdeel van V&G. Een derde punt is dat in de nieuwe SCL-cultuur en gedrag beschreven zijn als een uitkomst en eisen over documentatie en systemen eruit gehaald zijn. Het gaat er niet om hoe zaken geregeld worden, als de afspraken maar duidelijk zijn voor iedereen en alle medewerkers doen wat afgesproken is.”
Een belangrijk punt binnen de SCL is communicatie. Hofman-Züter: “In sommige sectoren wordt niet makkelijk over veiligheid gesproken, terwijl dat juist zo belangrijk is. Durft iemand die helemaal onder aan de hiërarchie in een bedrijf staat naar de directeur te stappen om aan te geven dat een bepaalde situatie onveilig is? Het wegnemen van dit soort drempels heeft alles te maken met een goede veiligheidscultuur. De Safety Culture Ladder is geen checklist die je kunt afvinken, het is een methodiek om inzicht te krijgen in de eigen veiligheidscultuur en hoe deze te verbeteren. Sommige verbeteringen zijn makkelijk te introduceren. Door met elkaar te discussiëren over wat iedereen onder veiligheid verstaat, wordt een eerste stap gezet naar een veilige cultuur. Zo worden medewerkers gestimuleerd om open te zijn over fouten en om elkaar te durven aanspreken. Als je kijkt naar de SCL, dan gaat het om veel meer dan bedrijfsongevallen op de werkvloer. Het gaat ook over gezondheid, fysieke veiligheid, psychosociale veiligheid, ja zelfs over de invloed van pestgedrag op de werkvloer: een integrale benadering van veiligheid dus.”
NEN biedt met de Safety Culture Ladder een methodiek waarmee bedrijven kunnen meten waar ze op de SCL staan. Hofman: “De meeste bedrijven belanden na een eerste audit op trede 2. Heel soms komen ze op trede 3 binnen. Middelgrote en grote bedrijven hebben vaak HSE-afdelingen en zij hebben over het algemeen een goed en realistisch beeld van de praktijk. Daar zien we soms nog wel een grote kloof met directies van bedrijven, die vooral dénken dat ze goed bezig zijn. Voordat je op de hoogste trede van 5 zit, moet er wel het een en ander gebeuren.”
NEN certificeert niet, legt Hofman-Züter uit. “Wij zijn alleen verantwoordelijk voor de methodiek. Onze core business is normalisatie, en normen worden ook vaak toegepast als basis voor certificatieschema’s. Die schema’s worden door ons samen met belanghebbenden opgesteld en beheerd. Voor het auditeren kunnen bedrijven terecht bij gespecialiseerde certificerende instellingen. Bij de implementatie van de veiligheidscultuurladder kunnen adviesbureaus helpen. Die scheiding willen we als neutrale stichting ook zo houden”, aldus Hofman-Züter. “Maar natuurlijk kunnen bedrijven ons altijd bellen als ze meer over de SCL willen weten of een informatieve sessie willen volgen.”
Om bedrijven te helpen met de Safety Culture Ladder biedt NEN een webtool aan waarmee bedrijven zelf een eerste veiligheidsscan kunnen doen. Voor sommige SCL-producten is het doorlopen van die webtool zelfs een verplicht onderdeel van het certificatietraject. Daarnaast verzorgt NEN trainingen om bedrijven bekend te maken met de Safety Culture Ladder. Dat kan op locatie, maar ook in-company en er is zelfs een mogelijkheid om via e-learning kennis op te doen van de Safety Culture Ladder. De e-learning module is met name bedoeld voor mensen die aan het begin van de SCL staan.
Myke van Vliet, bij NEN verantwoordelijk voor het opleidingsgedeelte, vertelt welke trainingen er beschikbaar zijn. “We bieden vier opleidingen aan, afhankelijk van de leervraag. De eerste opleiding is een introductie op de Safety Culture Ladder. Dat is echt een instaptraining voor mensen en bedrijven die nog weinig van de SCL weten. Hoe werkt het en wat kan ik ermee? ‘Opstarten met de SCL’ is de tweede training en die gaat vooral over de implementatie. Deze opleiding is bedoeld voor kleine en middelgrote bedrijven die al de keuze voor SCL hebben gemaakt. De opleiding biedt handvatten om te starten met de implementatie van de Safety Culture Ladder. Dan hebben we een tweedaagse auditoren training. De doelgroep is tweeledig. Enerzijds zijn het auditoren van certificerende instellingen die deze training volgen. Maar het zijn ook interne auditoren bij bedrijven die zich goed willen voorbereiden op een certificering. En dan hebben we nog de Masterclass SCL Trede 4-5. Deze opleiding kan alleen gevolgd worden door SCL-auditoren.”
Van Vliet verwacht dat op termijn ook bedrijven deze opleiding zullen willen volgen. “Je ziet dat steeds meer bedrijven willen groeien naar trede 4 en soms zelfs 5. Een goede ontwikkeling en het is van daaruit ook logisch dat bedrijven op dat gebied training willen volgen.”
________________________________________________
De Safety Culture Ladder is een instrument om veiligheidsbewustzijn, houding en gedrag in bedrijven te meten. De nadruk ligt op de (integrale) veiligheidscultuur. De SCL is bedoeld om bedrijven en hun leveranciers te stimuleren om bewust veilig en gezond te werken. Hoe hoger het veiligheidsbewustzijn in een organisatie, hoe hoger de toegekende laddertrede. De SCL kan toegepast worden in alle sectoren. Meer informatie is te vinden op de website www.safetycultureladder.com
________________________________________________
Met deze webtool kunnen bedrijven een zelfinventarisatie uitvoeren als onderdeel van een certificatietraject. De zelfinventarisatie kan ook uitgevoerd worden los van een certificatietraject bijvoorbeeld als een eerste 0-meting of om op een laagdrempelige manier kennis te maken met de aspecten van de SCL. De tool is beschikbaar via www.webtoolscl.nl
________________________________________________
ProRail heeft in 2012 het initiatief genomen om samen met stakeholders de Veiligheidsladder te ontwikkelen. Reden hiervoor was dat zij merkten dat ze ondanks alle technologische verbeteringen en protocollen niet verder kwamen met het terugbrengen van ongelukken. Zij hebben zich toen de vraag gesteld: ‘Wat gebeurt er in het gedrag en de houding van mensen als het over veiligheid gaat en op welke manier kun je ervoor zorgen dat mensen altijd kiezen voor de veiligste optie?’ Om hier een antwoord op te geven werd de Veiligheidsladder ontwikkeld. In 2016 wilde ProRail het concept verbreden en zochten ze een partij die het stokje van ze kon overnemen. Zo zijn ze bij NEN terechtgekomen.
________________________________________________
NEN biedt vier specifieke trainingen aan:
1. Introductie in de Safety Culture Ladder
2. Opstarten met de Safety Culture Ladder op trede 2/3
3. Auditor training Safety Culture Ladder
4. Masterclass Safety Culture Ladder Trede 4/5 (alleen voor SCL-auditoren )
Meer weten over deze trainingen? Kijk op https://bit.ly/trainingscl
E-learning: introductie in de Safety Culture Ladder
Met de e-learning maak je in je eigen tempo in vijf stappen kennis met de Safety Culture Ladder. Door middel van vragen en opdrachten wordt je stap voor stap meegenomen in SCL.
