Bij het werken met gevaarlijke stoffen zijn gebruiksklare nood- en oogdouches verplicht om bij noodgevallen direct en lang te kunnen spoelen. Ze zijn er vaak wel, maar voldoen ze wel aan de voorschriften en werken ze naar behoren?
15 minuten spoelen
Zo lang je ogen spoelen met water van hooguit 15 °C houdt geen mens vol vanwege de kou. Bij letsel tengevolge van chemicaliën wordt het nog erger. De Amerikaanse norm ANSI Z 358.1-2004 schrijft een watertemperatuur van tenminste 15,5 °C en ten hoogste 35 °C voor. In Europa houdt men het slechts bij een aanbeveling, waardoor werknemers hier vaak te maken krijgen met een ijskoude nood- of oogdouche. Bedrijven houden zich aan de voorschriften, maar plezierig of veilig is het allesbehalve. De kans dat de geadviseerde 15 minuten spoeltijd niet wordt volgemaakt is groot. De douches zijn vaak te koud of soms zelfs te warm, wat een onveilige situatie creëert. Europese vestigingen van Amerikaanse bedrijven hanteren door het hoofdkantoor verplicht vaak wel de Amerikaanse norm, wat prettiger maar vooral veiliger is voor de Europese werknemers. Volgens waterbedrijven in Nederland is de temperatuur van het leidingwater ongeveer acht maanden per jaar lager dan 15 °C, dus te koud om verantwoord mee te kunnen spoelen.
Voorkom Legionella
Stilstaand water in de leidingen is een typisch probleem bij nood- en oogdouches. Bij temperaturen tussen de 25 en 60 °C kan de legionellabacterie toeslaan. Bij temperaturen rond de 25 °C kan de bacterie zich minder goed handhaven in koperen of messing leidingen dan in stalen, RVS- of kunststofleidingen. Voorkomen van legionellabesmetting vraagt om een technisch en praktisch beheersplan en is wettelijk verplicht. De beste oplossing is het systeem zo te ontwerpen dat er geen water in de leidingen achter kan blijven. Aansluiting van de nood- en oogdouches op een veiligheidsthermostaat, vlakbij een waterleiding die dagelijks wordt gebruikt, levert water van de juiste temperatuur op en weinig tot geen risico op legionella. Monteer de thermostaat buiten direct zicht, zodat deze op de juiste temperatuur ingesteld blijft staan en geen te koud of te heet water levert.
Plaatsing
Bij comfort of ergonomie wordt zelden stilgestaan. Kan een slachtoffer 15 minuten lang gebukt staand en op z’n ellebogen steunend zijn oogleden open houden boven de oogdouche? Kan de persoon zich onder een nooddouche voldoende ontspannen? De plaats van de nood- of oogdouche is daarnaast ook niet altijd handig gekozen. Achteraf aangebracht in een al bestaande situatie ontbreekt vaak een gootsteen of afvoer, zoals een oogdouche op een werkblad zonder spoelbak of een nooddouche in een deuropening. Dat is onhandig bij een calamiteit, maar ook voor de regelmatige controle, omdat het voor wateroverlast zorgt. Daar zijn echter wel technische oplossingen voor. Een goede afvoer bij nood- en oogdouches is belangrijk, evenals een centrale locatie, die goed herkenbaar gemarkeerd is.
