Industrieel machineonderhoud wordt duurzamer: nieuwe wetgeving op komst

Beter levenscyclusbeheer, meer focus op energie-efficiënte onderhoudsprocessen en verplichte rapportages over de duurzaamheid van het machineonderhoud:­ het is zomaar een greep uit de maatregelen die op zeer korte termijn op de industriële­ onderhoudssector afkomen. Eind september 2025 werd in Europa het door de EU gefinancierde MORE4Sustainability project afgerond, met als concreet resultaat: een 76 pagina’s tellend rapport over alles wat industriële bedrijven tot en met 2027 vanuit Europa kunnen verwachten als het gaat om verduurzaming en vergroening van hun machinepark. Het rapport schetst een goed beeld van wat industriële onderhoudsteams op korte termijn zoal te wachten staat.

Vergroening Europese industrie

Dat de industrie overal in Europa vergroent, is bekend. Het doel is: een lagere energieconsumptie, lagere emissies en elektrificatie van processen die nu nog op fossiele brandstoffen draaien. En hoewel dat klinkt als onbegonnen werk, wordt dat enorme verduurzamingstraject behapbaar door het op te delen in hapklare brokjes. Dat is exact wat in het MORE4Sustainability-rapport gebeurt. Het rapport maakt industriële verduurzaming realistisch en haalbaar door te komen met concrete handvatten en voorbeelden. Industrieel machineonderhoud is er daar een van. Een hoop zaken die je als onderhoudstechnicus de afgelopen jaren al voorbij hebt horen of zien komen – van AI-inzet tot elektrificatie en van predictive maintenance tot high precision maintenance – komen in het rapport samen tot een overkoepelend, logisch opgebouwd verhaal.

3 wetgevende kaders

Voor onderhoudstechnici zijn er drie wetgevende kaders die nu en in de nabije toekomst impact hebben op het dagelijks werk, zo schetst het rapport. Dat zijn de Green Deal, de CSRD en de Machineverordening. De Green Deal bestaat al sinds 2019, maar bevat diverse bepalingen die pas in de loop der jaren van kracht worden. Met als uiteindelijke doel: een emissieloos Europa in 2050. Tussen nu en 2030 stelt deze wet strengere eisen aan de energie-­efficiëntie van industriële installaties. Dat houdt in dat wanneer je onderhoud uitvoert aan oude installaties die niet meer aan de standaarden voldoen, het verplicht wordt om upgrades te installeren die zo’n machine energie-efficiënter en schoner maken.

De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) verplicht industriële bedrijven sinds 2023 om steeds intensiever te rapporteren over hun energieverbruik, emissies en onderhoudsprocessen. Deze richtlijn verplicht je als onderhoudstechnicus om extra data te registreren tijdens onderhoudsprocessen en meer metingen uit te voeren. Bedrijven die het slim aanpakken, automatiseren het grootste deel van dat werk. De Machinery Regulation, tot slot, is een in 2023 aangenomen Europese wet die per 2027 van kracht wordt. Deze wet legt verdere verplichtingen op rondom het upgraden, modificeren en configureren van industriële machines. Als onderhoudstechnicus ga je dit mogelijk merken doordat je vaker bestaande installaties zult upgraden om ze energiezuiniger, schoner en efficiënter te maken. Machinefabrikanten bieden daar steeds vaker upgradekits voor aan, zodat machines die nog niet technisch zijn afgeschreven, wel gebruikt kunnen blijven worden.

Vervanging en elektrificatie dankzij SBTI

Naast die drie bindende, verplichte wetten en richtlijnen is er ook nog het zogeheten SBTi: het Science-Based Targets Initiative. Dit is een initiatief­ waaraan bedrijven zich vrijwillig kunnen ­committeren. Als je dat als bedrijf doet, ben je echter wel gebonden aan de doelstellingen ervan: CO₂-reductie realiseren door implementatie van de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Aan het SBTi kunnen niet alleen grote bedrijven, maar ook mkb’ers meedoen. Die krijgen zo toegang tot een breed kennisnetwerk en worden geholpen met het rapporteren over hun eigen duurzaamheidsbeleid. Het SBTi legt dus enerzijds verplichtingen op, maar daar krijgen deelnemende bedrijven veel voor terug: wereldwijde exposure, kennisuitwisseling en toegang tot grote investeerders en opdrachtgevers.

Wat zijn dan die verplichtingen? Dat verschilt van bedrijf tot bedrijf, maar voor veel industriële partijen gaat het bijvoorbeeld om het elektrificeren van bestaande installaties, waardoor er minder fossiele brandstoffen nodig zijn voor je processen. Het SBTi kan bedrijven in contact brengen met technisch onderlegde wetenschappers van over de hele wereld die kunnen helpen met de implementatie van de nieuwste innovaties.

Wat merkt het onderhoudsteam ervan?

Wat ga je als onderhoudstechnicus of monteur nu in de komende periode concreet merken van al deze initiatieven, wetten en richtlijnen? Als we het MORE4Sustainability grondig doorspitten, kunnen we dit vertalen naar de volgende vijf kernpunten:

1. Strengere eisen voor wijzigingen aan machines.
   Bij onderhoud of modificatie worden er daarom steeds vaker upgrades geïnstalleerd.
2. Meer en betere documentatie.
   Je zult vaker en meer data en metingen vastleggen.
3. Levensduurverlenging van machines.
   Je zult vaker klussen uitvoeren die gericht zijn op het verlengen van de levenscyclus van een machine.
4. Meer contact met machinefabrikanten.
   Fabrikanten van machines krijgen ketenverantwoordelijkheid, wat betekent: ze zijn deels verantwoordelijk voor wat er allemaal met hun machines wordt gedaan. Hierdoor zul je vaker in contact staan met fabrikanten van machines waaraan je onderhoud pleegt.
5. Meer evaluaties van bestaande installaties.
   Bestaande installaties en machines zullen in toenemende mate worden geëvalueerd op emissies, duurzaamheid en levensduur.

Klinkt het allemaal als nogal veel? In de praktijk valt dat waarschijnlijk reuze mee: in de meeste wetten en richtlijnen zit een overgangsperiode ingebouwd, waardoor bedrijven ruim de tijd krijgen­ om zich gedegen voor te bereiden op nieuwe verplichtingen. Zo wordt duurzaam machineonderhoud realistisch en haalbaar.